انتقال اموال به منظور فرار از پرداخت مهریه
انتقال اموال به منظور فرار از پرداخت مهریه یا سایر بدهیها یکی از مسائل حقوقی مهم در نظام قضائی ایران است. در صورتی که فردی پس از دریافت دادخواست مهریه اقدام به فروش اموال خود کند، این عمل میتواند به عنوان معامله صوری تلقی شود. در معامله صوری، هدف اصلی طرفین انجام معامله نیست و تنها به نظر میرسد که معاملهای صورت گرفته است، در حالی که در واقع هیچ تبادلی از پول یا مال واقعی انجام نمیشود.
در چنین مواردی، فردی که مدعی شده که معامله به قصد فرار از دین (در اینجا مهریه) انجام شده است، میتواند از طریق مراجعه به دادگاه و ارائه مدارک و مستندات لازم، درخواست ابطال معامله را بدهد. دادگاه پس از بررسی شرایط، در صورتی که دلایل کافی برای اثبات صوری بودن معامله وجود داشته باشد، ممکن است دستور ابطال آن را صادر کند و اموال به نفع طلبکار توقیف شود.
برای طرح دعوا در این زمینه، فرد باید به دادگاه محل سکونت خود مراجعه کرده و دادخواستی مبنی بر ابطال معامله ارائه دهد. در صورتی که دادگاه به این نتیجه برسد که معامله صوری است، حکم به ابطال آن صادر میشود و اموال به نفع فرد متضرر (مثلاً طلبکار مهریه) توقیف خواهد شد.
معامله به قصد فرار از دین مهریه
در مورد معامله به قصد فرار از دین مهریه، این مسئله به ویژه زمانی مطرح میشود که فرد (زوج) قصد دارد با انتقال اموال خود قبل یا بعد از دادخواست مهریه، از پرداخت آن شانه خالی کند. در این شرایط، شوهر با انجام چنین معاملهای به دنبال این است که اموال خود را از دسترس طلبکار (زوجه) خارج کند تا از توقیف آنها جلوگیری نماید.
اگر انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه انجام شود، اثبات صوری بودن معامله بسیار دشوار است، چرا که در این حالت ممکن است دادگاه نتواند به راحتی ثابت کند که هدف اصلی انتقال اموال، فرار از پرداخت مهریه بوده است. بنابراین، در این نوع پروندهها، قضاوت نیازمند بررسیهای دقیق و مستندات قوی خواهد بود.
در صورتی که شوهر پس از مطالبه مهریه اقدام به انتقال اموال خود کند، زن میتواند با درخواست ابطال معامله به دادگاه مراجعه کند تا دادگاه بررسیهای لازم را انجام دهد و در صورت اثبات صوری بودن معامله، آن را ابطال کند و اموال را توقیف نماید. برای مثال، اگر شوهر خودروی خود را پس از درخواست مهریه از سوی زن به شخص ثالث منتقل کند، زن میتواند درخواست توقیف خودرو را در دادگاه مطرح کند.
نکته مهم این است که پس از صدور حکم مهریه، اگر شوهر مبلغ مهریه را پرداخت نکند، ممکن است به حبس محکوم شود (خصوصاً در صورتی که میزان مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه یا معادل ریالی آن باشد). در صورتی که شوهر درخواست اعسار (عدم توانایی در پرداخت) کند، باید به دادگاه گزارشی از معاملات یک سال گذشته خود ارائه دهد. در این گزارش، معاملههایی مانند انتقال خودرو باید ذکر شود، زیرا دادگاه به این معاملات توجه میکند و ممکن است آنها را به عنوان نشانهای از توان مالی شوهر در نظر گیرد. به این ترتیب، اگر خودرو منتقل شده باشد، دادگاه میتواند اعسار شوهر را نپذیرد تا زمانی که مبلغ خودرو در دسترس باشد.