جرم جعل گواهی پزشکی و مجازات آن
جرم جعل، یکی از تخلفات مرتبط با اموال است که در قانون مجازات اسلامی به آن پرداخته شده و به دلیل پیامدهای منفی که برای جامعه به همراه دارد، برای ارتکاب آن نسبت به انواع سند، چه رسمی و چه غیررسمی، مجازاتهایی تعیین شده است.
یکی از انواع جعل، جعل گواهی پزشکی است که بسته به اینکه این جعل به منظور معافیت از خدمت نظامی، ارائه به مراجع قضائی یا اهداف دیگر انجام شده باشد و همچنین با توجه به اینکه این جعل توسط پزشک یا غیرپزشک صورت گرفته است، مجازاتهای متفاوتی برای آن در نظر گرفته شده است که بررسی این موارد ضروری است.
جرم جعل گواهی پزشکی چیست
جرم جعل گواهی پزشکی، یکی از انواع جرم جعل است که به عنوان یکی از جرایم علیه اموال در قانون مجازات اسلامی مطرح میشود. برای درک بهتر این جرم، لازم است ابتدا مفهوم جعل و انواع آن را بررسی کنیم و سپس به تحلیل جرم جعل گواهی پزشکی بپردازیم.
تعریف جرم جعل: جعل به معنای تغییر یا ساختن سند بهگونهای است که موجب فریب و تقلب شود. این جرم میتواند شامل تغییر در محتوا، امضا، مهر یا هر نوع تغییر دیگری در اسناد باشد. قانون مجازات اسلامی، در مواد ۵۲۳، ۵۳۲ و ۵۳۴، به بررسی انواع جعل و مجازاتهای مربوط به آن پرداخته است.
انواع جعل:
- جعل مادی: این نوع جعل شامل تغییرات فیزیکی در سند است. مثلاً یک شخص ممکن است تاریخ سند را تغییر دهد، یا مهر و امضای جعلی بر روی سند بزند.
- جعل معنوی یا مفادی: در این نوع جعل، محتوای سند تغییر مییابد. برای مثال، یک کارمند دولتی ممکن است محتوای سند را به نفع خود یا دیگری تغییر دهد یا امضا و مهر را تحریف کند.
جرم جعل گواهی پزشکی:
جرم جعل گواهی پزشکی زمانی رخ میدهد که شخصی به قصد تقلب و فریب، گواهی پزشکی جعلی ایجاد کند یا پزشکی، گواهی پزشکی نادرست و خلاف واقع صادر کند. این عمل میتواند برای اهداف مختلفی انجام شود، از جمله معافیت از خدمت نظامی، دریافت مرخصی تحصیلی، یا اهداف دیگر.
پیشینه و مجازات:
قانون مجازات اسلامی برای جرم جعل گواهی پزشکی مجازاتهای خاصی تعیین کرده است که بسته به نوع جعل و هدف آن متفاوت است. به طور کلی، برای بررسی دقیق مجازات و روند شکایت از جعل گواهی پزشکی، باید به مواد قانونی و رویههای قضائی مربوطه مراجعه کرد.
در این بخش، ابتدا به تعریف و مفهوم جرم جعل گواهی پزشکی پرداختیم. در بخشهای بعدی، به بررسی مجازاتهای مربوط به این جرم و نحوه شکایت از آن خواهیم پرداخت.
مجازات جعل گواهی پزشکی
مجازات جعل گواهی پزشکی
برای پاسخ به این سوال که مطابق قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم جعل گواهی پزشکی چیست، لازم است به مواد قانونی مربوطه توجه کنیم. جرم جعل گواهی پزشکی میتواند بسته به هدف و نوع جعل، مجازاتهای متفاوتی داشته باشد. در این بخش، به بررسی مجازاتهای مربوط به این جرم پرداخته میشود.
۱٫ جعل گواهی پزشکی برای معافیت از خدمت یا ارائه به دادگاه:
طبق ماده ۵۳۸ قانون مجازات اسلامی:
«هر کس شخصاً یا توسط دیگری، برای معافیت خود یا شخص دیگری از خدمت دولت یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به دادگاه، گواهی پزشکی به اسم طبیب جعل کند، به حبس از شش ماه تا یک سال یا به ۲۰/۰۰۰/۰۰۰ تا ۷۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
بنابراین، اگر جعل گواهی پزشکی به منظور معافیت از خدمت نظامی یا ارائه به دادگاه انجام شود، مجازات آن حبس از شش ماه تا یک سال یا جزای نقدی به میزان ۲۰/۰۰۰/۰۰۰ تا ۷۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال خواهد بود.
۲٫ جعل گواهی پزشکی برای مقاصد دیگر:
برای مواردی که جعل گواهی پزشکی به منظورهای دیگر، نظیر مرخصی تحصیلی یا موارد غیررسمی انجام شود، به ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی مراجعه میشود:
«هر کس در اسناد یا نوشتههای غیررسمی، جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد، علاوه بر جبران خسارت وارده، به حبس از سه ماه تا یک سال یا به ۲۵/۰۰۰/۰۰۰ تا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
بنابراین، اگر جعل گواهی پزشکی برای موارد غیررسمی یا مقاصد دیگری نظیر مرخصی مدرسه و دانشگاه انجام گیرد، مرتکب به حبس از سه ماه تا یک سال یا جزای نقدی به میزان ۲۵/۰۰۰/۰۰۰ تا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال محکوم خواهد شد.
۳٫ جعل گواهی پزشکی توسط پزشک:
در موردی که پزشک اقدام به صدور گواهی پزشکی خلاف واقع برای معافیت از خدمت یا ارائه به مراجع قضائی نماید، طبق ماده ۵۳۹ قانون مجازات اسلامی:
«هرگاه طبیب، تصدیقنامه برخلاف واقع درباره شخصی برای معافیت از خدمت در ادارات رسمی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به مراجع قضائی بدهد، به حبس از شش ماه تا دو سال یا به ۲۵/۰۰۰/۰۰۰ تا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
در نتیجه، اگر پزشک گواهی پزشکی خلاف واقع صادر کند و این عمل با هدف معافیت از خدمت یا ارائه به مراجع قضائی باشد، مجازات آن حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی به میزان ۲۵/۰۰۰/۰۰۰ تا ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال خواهد بود.
با توجه به این مواد قانونی، مجازات جرم جعل گواهی پزشکی بسته به نوع جعل و شخص مرتکب آن (پزشک یا غیرپزشک) متفاوت است.