شکایت برای دریافت نفقه معوقه
بر اساس قانون مدنی ایران، نفقه مبلغی است که در عقد دائم به زن تعلق میگیرد و شامل نیازهای متعارف و ضروری زندگی او است. طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم، مرد موظف به پرداخت نفقه است، مگر اینکه در عقد موقت به صراحت توافق شده باشد که نفقه پرداخت شود. این پرداخت شامل نیازهای اساسی و متعارفی است که با وضعیت زن متناسب باشد، از جمله غذا، لباس، هزینههای درمانی (مثل دارو و مراجعه به پزشک) و وسایل منزل. همچنین، اگر زن به دلیل بیماری یا عادت به داشتن خدمتکار به آن نیاز داشته باشد، این هم جزء نفقه محسوب میشود.
نفقه باید هزینههای متعارف و معقول زندگی زن را پوشش دهد و مرد نمیتواند هزینههای درمانی برای بیماریهای سخت یا پرهزینه را جزو نفقه محسوب کند، مگر اینکه این موضوع به صورت خاص در قرارداد نفقه یا توافقات میان طرفین تعیین شده باشد.
نحوه شکایت برای دریافت نفقه معوقه: اگر زن نتواند نفقه خود را دریافت کند، میتواند شکایت کند. طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، زن باید در صورت عدم تمکین از مرد (که به معنای عدم انجام وظایف زناشویی یا سکونت در منزل مشترک است) از این حق محروم شود. شکایت برای دریافت نفقه معوقه از دو جنبه حقوقی و کیفری قابل پیگیری است:
- جنبه حقوقی: زن میتواند دادخواست مطالبه نفقه خود را به مرجع صالح (شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده) تقدیم کند. اگر مبلغ نفقه کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، شکایت به شورای حل اختلاف ارجاع میشود، اما اگر بیشتر از این مبلغ باشد، دادگاه خانواده مسئول رسیدگی است.
- جنبه کیفری: اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، این اقدام جرم محسوب شده و عواقب کیفری خواهد داشت. مرد ممکن است با ضمانتهای کیفری مانند جریمه یا حبس مواجه شود.
شکایت برای دریافت نفقه معوقه ممکن است پیچیدگیهای حقوقی زیادی داشته باشد و نیاز به دقت و آگاهی از جزئیات قانونی دارد.
مقدار نفقه چقدر است؟
مبلغ نفقه به طور مشخص در قانون مدنی تعیین نشده است و بسته به شرایط مختلف، متغیر است. مهمترین عوامل تاثیرگذار در تعیین مبلغ نفقه شامل وضعیت اقتصادی و اجتماعی زوجین، شان و منزلت زن، نیازهای متعارف او و شرایط مکانی و زمانی است. بنابراین، مبلغ نفقه برای هر زن به صورت فردی و براساس وضعیت خاص او محاسبه میشود.
در صورتی که زن برای دریافت نفقه خود به دادگاه مراجعه کند، دادگاه معمولاً از کارشناسان برای تعیین مبلغ نفقه استفاده میکند. این کارشناس پس از بررسی شرایط زوجین، مبلغ نفقه را تعیین خواهد کرد. نظر کارشناس به هر یک از طرفین ابلاغ میشود، و اگر هر یک از آنها اعتراضی به مبلغ تعیین شده داشته باشد، یک هفته فرصت دارند تا اعتراض خود را به دادگاه اعلام کنند. در صورت اعتراض، مبلغ نفقه دوباره توسط هیئت سه نفره از کارشناسان بررسی خواهد شد.
به این ترتیب، مبلغ نفقه به صورت دقیق و بر اساس شرایط خاص زوجین تعیین میشود و میتواند در هر مورد متفاوت باشد.
ضمانت پرداخت نفقه از سوی مرد به زن
عدم پرداخت نفقه از سوی مرد به زن، طبق قانون مدنی ایران، دارای دو نوع ضمانت اجرا است: حقوقی و کیفری.
۱. ضمانت اجرای حقوقی:
طبق ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی، اگر مرد نفقه معوقه را پرداخت نکند، زن میتواند دادخواست مطالبه نفقه خود را به دادگاه تقدیم کند. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی مرد و تعیین مبلغ نفقه، اگر مرد توان مالی داشته باشد، او را به پرداخت نفقه محکوم میکند. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه علیرغم توان مالی خودداری کند، دادگاه او را مجبور به پرداخت خواهد کرد. همچنین، اگر مرد قادر به پرداخت نفقه معوقه نباشد، این موضوع میتواند برای زن حق طلاق ایجاد کند.
۲. ضمانت اجرای کیفری:
ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی برای مردانی که از پرداخت نفقه معوقه خودداری میکنند و دارای استطاعت مالی هستند، مجازات حبس تعزیری درجه شش (بین شش ماه تا دو سال) در نظر گرفته است. جرم ترک انفاق به عنوان یک جرم قابل گذشت شناخته میشود، به این معنی که پیگیری آن تنها با شکایت زن صورت میگیرد. زن باید برای اثبات جرم ترک انفاق به دادگاه مراجعه کند تا مرد به مجازات کیفری محکوم شود.
در مجموع، عدم پرداخت نفقه میتواند هم از جنبه حقوقی و هم از جنبه کیفری، عواقب سنگینی برای مرد به همراه داشته باشد.