مجازات پرستاران در صورت تحقق مسئولیت کیفری
مسئولیت کیفری پرستاران به دلیل نقش کلیدی آنها در مراقبت از بیماران و تأثیر مستقیم بر سلامت و زندگی بیماران، اهمیت زیادی دارد. در زیر به تفصیل مسئولیت کیفری پرستاران و مواردی که ممکن است به مسئولیت کیفری منجر شوند، پرداخته شده است:
۱٫ مفهوم مسئولیت کیفری:
مسئولیت کیفری به معنای پاسخگویی فرد به دلیل ارتکاب عمل مجرمانه و تحمل مجازاتهای قانونی است. برای اینکه فردی از نظر کیفری مسئول شناخته شود، باید عاقل و بالغ باشد و عمل او در قانون جرم تلقی شود.
۲٫ انواع جرائم و مسئولیت کیفری پرستاران:
الف. جرائم عمدی:
- تعریف: زمانی که پرستار عمداً اقدام به انجام عملی که نوعاً کشنده یا آسیبزننده است، کند، مانند تزریق داروی مسموم به بیمار.
- مجازات: بسته به نوع و شدت عمل، ممکن است مجازاتهای سنگینتری مانند حبس و دیه به دنبال داشته باشد.
ب. جرائم شبه عمدی:
- تعریف: زمانی که عمل پرستار به دلیل بیاحتیاطی یا سهلانگاری منجر به آسیب یا مرگ بیمار شود. این نوع جرم شامل بیاحتیاطی، بیمبالاتی، یا عدم مهارت است.
- مجازات: طبق ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی، برای قتل غیر عمد به دلیل بیاحتیاطی یا بیمبالاتی، ممکن است حبس از یک تا سه سال و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم، اعمال شود.
ج. جنایت خطای محض:
- تعریف: زمانی که پرستار نه قصد فعل و نه قصد نتیجه مجرمانه را داشته باشد، مانند اشتباه در تزریق دارو بدون آگاهی از عواقب آن.
- مجازات: ممکن است به دلیل نادر بودن، مجازات خاصی نداشته باشد، اما هنوز هم ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار گیرد.
در صورت تحقق مسئولیت کیفری پرستاران، مجازاتهای مختلفی ممکن است به علت قصور در انجام وظایف محوله و آسیب به بیماران در نظر گرفته شود. این مجازاتها به طور کلی به نوع جرم و شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد. در اینجا به تفصیل مجازاتهای احتمالی پرستاران در صورت تحقق مسئولیت کیفری پرداخته میشود:
مجازات پرستاران در صورت تحقق مسئولیت کیفری
- جنایت شبه عمدی:
- طبق بند پ ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی، هرگاه جنایت به دلیل تقصیر ارتکاب شود و این جنایت مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد، آن جنایت شبه عمدی محسوب میشود. به عبارت دیگر، اگر پرستار به دلیل سهل انگاری یا عدم رعایت اصول پزشکی، اقداماتی انجام دهد که منجر به آسیب یا مرگ بیمار شود، این عمل میتواند به عنوان جنایت شبه عمدی تلقی شود.
- مجازات جنایت شبه عمدی:
- ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی به تفصیل مجازاتهای مربوط به جنایتهای شبه عمدی را مشخص کرده است. طبق این ماده:
- اگر قتل غیر عمد به دلیل بیاحتیاطی، بیمبالاتی، انجام عملی که مرتکب در آن مهارت نداشته است، یا عدم رعایت نظامات مربوطه واقع شود، مسبب به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.
- همچنین، ممکن است مسبب به پرداخت دیه به اولیای دم محکوم شود، مگر اینکه خطای محض (که در موارد نادری اتفاق میافتد) باشد.
- ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی به تفصیل مجازاتهای مربوط به جنایتهای شبه عمدی را مشخص کرده است. طبق این ماده:
- دیه:
- در مواردی که خطا منجر به مرگ بیمار شود، اولیای دم میتوانند دیه دریافت کنند. دیه میزان مشخصی از خون بها است که به خانواده قربانی پرداخت میشود و بر اساس قوانین اسلامی و حقوقی تعیین میگردد.
- تعزیرات:
- علاوه بر حبس و دیه، در برخی موارد ممکن است پرستار به مجازاتهای تعزیری دیگری نیز محکوم شود، که شامل محرومیت از حقوق حرفهای، تعلیق یا لغو مجوز کار و سایر مجازاتهای غیرحبس است.
- مسئولیتهای مدنی:
- پرستاران ممکن است علاوه بر مجازاتهای کیفری، به جبران خسارات مالی و معنوی نیز محکوم شوند. این جبران خسارات میتواند شامل پرداخت هزینههای درمان، خسارتهای ناشی از آسیب و آسیبهای روحی به بیمار یا خانواده او باشد.
نتیجهگیری:
مجازات پرستاران در صورت تحقق مسئولیت کیفری به نوع جرم و شدت آن بستگی دارد. برای قصور شبه عمدی، مجازاتهایی مانند حبس، دیه و دیگر تعزیرات ممکن است اعمال شود. همچنین، پرستاران باید از مسئولیتهای مدنی نیز آگاه باشند و ممکن است ملزم به جبران خسارات وارد شده به بیماران شوند. در تمامی این موارد، رسیدگی قضایی و اجرای قوانین با توجه به شرایط خاص هر پرونده صورت میگیرد.