مصادیق عسر و حرج زن در قانون

تبصره ای که به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی اضافه شده است، به زنان حق طلاق در مواردی که عسر و حرج زوجه را به شدت احساس می کنند، اجازه می دهد تا به دادگاه مراجعه کرده و درخواست طلاق را ارائه کنند. عسر و حرج در اینجا به عنوان وضعیتی تعریف می شود که زن را در زندگی مشترک با شوهر با مشقت و سختی بزرگی روبرو می کند. این مشقت باید به حدی بزرگ باشد که زن نتواند به طور قابل تحمل ادامه زندگی خود را با شوهر داشته باشد.

مصادیقی که در تبصره اضافه شده از عسر و حرج زن به عنوان دلیل موجه برای طلاق ذکر می شوند، عبارتند از:

1. ترک زندگی خانوادگی: این به معنای ترک وظایف و مسئولیت های زناشویی می باشد.
2. اعتیاد: اگر شوهر به اعتیاد به مواد مخدر یا سایر اعتیادها مبتلا باشد و این اعتیاد زندگی مشترک را تحت تأثیر قرار دهد.
3. محکومیت به حبس: اگر شوهر محکوم به حبس شود و زن نتواند زندگی مشترک را بدون او ادامه دهد.
4. ضرب و شتم: اگر زن تحت ضرب و شتم شوهر قرار بگیرد و این وضعیت زندگی او را بسیار دشوار کند.
5. ابتلا به بیماری های صعب العلاج: اگر شوهر به بیماری هایی ابتلا کند که نیاز به مراقبت و حمایت زیادی از زن داشته باشد و زن نتواند این مشقت را تحمل کند.

این مصادیق تعبیری از عسر و حرج زن هستند و نشان می دهند که قانون به زنان در مواردی که با وضعیت‌های مشقت‌آوری مشابه مواجه می‌شوند، حق طلاق را اعطا می‌کند. این اصلاحات به منظور حفظ حقوق و مصالح زنان انجام شده‌اند و موارد مشتق از عسر و حرج ممکن است بر اساس موقعیت و شرایط ویژه مورد ارزیابی دادگاه قرار گیرند.

 

ترک زندگی خانوادگی توسط مرد

بر اساس بند اول تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، ترک زندگی خانوادگی توسط زوج به مدت حداقل شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون دلیل موجه یکی از مصادیق عسر و حرج زن در عقد نکاح محسوب می‌شود. اگر زوج این شرایط را برآورده کند و زن به مشقت و سختی ناشی از ترک زندگی خانوادگی توسط شوهر بدون دلیل موجه تحمل نکند، او می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست طلاق کند.

در این صورت، دادگاه ممکن است حکم طلاق به علت غیبت زوج را صادر کند. این مسئله به تأمین حقوق و مصالح زنان در مواجهه با وضعیت‌های زندگی زناشویی که می‌تواند به آن‌ها مشقت و سختی بزرگی تحمیل کند، اختصاص دارد و قانون این امکان را فراهم می‌آورد تا زنان در مواردی که شرایط مشمول این تبصره را دارا کنند، حق طلاق را به دست آورند.

 

اعتیاد مرد به مواد مخدر

بند دوم تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، به اعتیاد مرد به مواد مخدر و مشروبات الکلی می‌پردازد و آن را به عنوان مصداقی از عسر و حرج زوجه برای طلاق تعریف می‌کند. بر اساس این تبصره، اگر زن بتواند اثبات کند که شوهر اعتیاد به یکی از این مواد دارد و این اعتیاد به طور مشهود و جدی به زندگی خانوادگی آنها آسیب زده است، زن می‌تواند از دادگاه طلاق خواهد خواست.

تبصره نیز مهلتی به مرد می‌دهد تا اعتیاد خود را ترک کند. این مهلت بر اساس تشخیص پزشک تعیین می‌شود و باید به مدتی که پزشک معتبر می‌داند که برای ترک اعتیاد لازم است، باشد. اگر مرد به این تعهد عمل نکند و پس از ترک مواد مخدر یا الکلی مجدداً به مصرف آنها روی آورد، زن می‌تواند درخواست طلاق کند.

این تبصره به منظور حفظ حقوق و مصالح زنان در مواجهه با شوهرانی که اعتیاد دارند و این اعتیاد زندگی خانوادگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تعریف شده است. این امکان به زنان اجازه می‌دهد تا در صورت لزوم، از دادگاه طلاق خواهند کرد و به علت اعتیاد شوهران خود از زندگی زناشویی جدا شوند.

 

محکومیت قطعی به حبس بیشتر از پنج سال

در قانون مدنی، محکومیت قطعی زوج به حبس به مدت پنج سال یا بیشتر به عنوان یکی دیگر از مصادیق عسر و حرج زن برای طلاق تلقی می‌شود. این قانون به منظور حفظ حقوق و مصالح زن در مواجهه با وضعیتی که ممکن است زن را با مضیقه و مشقت روبه‌رو کند و امکان انجام وظایف زناشویی توسط مرد وجود نداشته باشد، ایجاد شده است.

محکومیت قطعی زوج به حبس به مدت طولانی ممکن است به زن زندگی مشقت‌آوری تحمیل کند و او را از انجام وظایف زناشویی با شوهر محروم کند. در چنین مواردی، زن ممکن است از دادگاه طلاق خواهد خواست و اگر این مسئله تثبیت شود، دادگاه ممکن است حکم طلاق را صادر کند.

 

ضرب و شتم یا هر نوع بدرفتاری مرد

در بسیاری از قوانین و سیستم‌های حقوقی، ضرب و شتم و هرگونه سوء‌رفتار مستمر زوج به عنوان مصداقی از عسر و حرج زن در نظر گرفته می‌شود. این تعریف به منظور حفظ حقوق و مصالح زنان در مواجهه با وضعیت‌هایی که زنان را با مشقت و سختی روبرو می‌کناند، ایجاد شده است.

بنابراین، اگر مرد به هر دلیلی همسر خود را کتک زند و این کتک‌ها به حدی شدید باشد که برای همسر قابل تحمل نباشد، زن حق طلاق به دلیل سوء رفتار زوجه را خواهد داشت. همچنین، اگر مرد با سوء‌رفتار و اقدامات ناپسند خود زندگی زناشویی را برای همسرش غیرقابل تحمل کند، زن می‌تواند از دادگاه طلاق درخواست کند.

 

بیماری صعب العلاج یا مسری مرد

آخرین بند تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به زنان حق طلاق در صورت ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی، ساری، یا دیگر عارضه‌های صعب‌العلاج را می‌دهد. این بیماری‌ها و عارضه‌ها می‌توانند زندگی مشترک را مختل کرده و برای زوجه آسیب‌آور باشند. به عنوان مثال، اگر یکی از اعضای زوج به بیماری ایدز یا بیماری صعب‌العلاج دیگری مبتلا شود و این بیماری منجر به مشقت و سختی‌های زندگی مشترک شود، زن حق طلاق به علت عسر و حرج به عنوان نتیجه ابتلا زوج به این بیماری‌ها را خواهد داشت.