ازدواج محجورین
ازدواج محجورین به مواردی اطلاق می‌شود که افراد به دلیل مشکلات یا محدودیت‌هایی نظیر حجر (ممنوعیت)، ناتوانی‌های جسمی یا روحی، محدودیت‌های اجتماعی یا حتی عقب ماندگی، ناتوانی در تشکیل خانواده از طریق عقد نکاح معمولی دارند. در بسیاری از جوامع و قوانین، برای افراد محجور، امکان ازدواج تحت شرایط و قواعد خاصی فراهم شده است. این شرایط و قواعد ممکن است متفاوت باشند و در برخی حالات شریعت یا قوانین ملی تعیین می‌کند که چگونه ازدواج محجورین امکان‌پذیر است.
شرایط ازدواج محجورین
- شرایط ازدواج صغیر (کودکان و نوجوانان) ممکن است در قوانین مدنی مختلف و بسته به کشور و منطقه متفاوت باشند. این شرایط برای محافظت از کودکان و نوجوانان و جلوگیری از ازدواج زیرسن قانونی تعیین می‌شوند. در ادامه به شرایط ازدواج صغیر در دو حالت ممیز و غیر ممیز اشاره می‌شود:
- ازدواج صغیر ممیز (ازدواج کودکان در سن تمییز):
- در اکثر کشورها، ازدواج کودکان در سن تمییز (معمولاً ۷ سال یا بیشتر) تحت شرایط خاصی ممکن است مجاز باشد.
- اغلب این ازدواج نیاز به موافقت و تائید والدین یا نهادهای حکومتی دارد.
- تضمین مصحلت کودک در ازدواج مهم است و نباید به ضرر و مشکلات جسمی یا روحی او باشد.
- شرایط دقیق ازدواج کودکان ممکن است در قوانین مدنی مختلف متفاوت باشد.
- ازدواج صغیر غیر ممیز (ازدواج نوجوانان زیر سن تمییز):
- ازدواج نوجوانان زیر سن تمییز معمولاً در سنین پایین‌تر (مثلاً زیر ۱۳ یا ۱۵ سال برای دختران و پسران) تحت شرایط خاصی قابل انجام نیست.
- در بسیاری از کشورها، ازدواج زیر سن تمییز به صورت غیر قانونی تلقی می‌شود و تا سن تعیین شده در قوانین اجازه ازدواج به آنها داده نمی‌شود.
- اگر ازدواج نوجوانان مجاز باشد، نیاز به تصویب والدین یا نهادهای قانونی دیگر خواهد بود.
- اصطلاح “سفیه” در اینجا به افرادی اشاره دارد که از لحاظ روانی یا شناختی توانایی تصمیم‌گیری صحیح را ندارند. شروط ازدواج برای افراد سفیه ممکن است در قوانین مختلف و در مختلف اقلیت‌ها و جوامع متفاوت باشند. به طور کلی، اهمیت این شروط در ازدواج افراد سفیه این است که می‌خواهد حفاظت از افرادی که توانایی تصمیم‌گیری صحیح را ندارند و جلوگیری از سوءاستفاده از آنها را تأمین کند.
به طور خلاصه، شروط ازدواج سفیه می‌توانند به شرح زیر باشند:
- مهریه (مبلغ مهر): افراد سفیه باید مهریه را پرداخت کنند. مهریه مبلغی از سوی خانواده عروس و بهره‌برداری از اموال آنها می‌تواند باشد.
- وجود ولی قهری (در صورت لزوم): اگر افراد سفیه زیر ۱۵ سال هستند یا زنان باکره باشند، نیاز به اجازه ولی قهری دارند.
- رضایت عروس و عریان (در صورت داشتن رضایت): اگر افراد سفیه به طور دیگر توانایی تصمیم‌گیری داشته باشند و می‌خواهند ازدواج کنند، می‌توانند با رضایت خود و بدون نیاز به اجازه ولی قهری ازدواج کنند.
در هر صورت، اهمیت اصلی در اینجا حفاظت از افراد سفیه است و مقررات ممکن است در قوانین مختلف و شرایط مختلف متغیر باشند.
- شرایط ازدواج مجنون (اشخاصی که به علت اختلال‌های روانی یا رفتاری قادر به تصمیم‌گیری صحیح در امور ازدواج نیستند) ممکن است در قوانین مختلف و جوامع متفاوت باشند. اهمیت این شروط در ازدواج افراد مجنون این است که می‌خواهد حفاظت از افرادی که توانایی تصمیم‌گیری صحیح را ندارند و جلوگیری از سوءاستفاده از آنها را تأمین کند.
در مورد ازدواج مجنون دائمی، به طور کلی ممکن است شرایط زیر اعمال شوند:
- تشخیص توسط دکتر: ابتدا باید توسط دکتر تشخیص داده شود که فرد به علت اختلال روانی یا رفتاری نیاز به ازدواج دائمی دارد.
- اجازه دادستان: پس از تشخیص پزشکی، باید از دادستان مجوز ازدواج بگیرند. این مجوز به تأیید توانایی فرد برای ازدواج اشخاص مجنون و نیاز وی به ازدواج اشاره دارد.
- نیاز به ولی قهری: اگر مردان مجنون دائمی هستند، ولی قهری باید همسر مناسبی را برای آنها پیدا کند و اجازه ازدواج ایشان را بدهد.
در مورد ازدواج مجنون ادواری (بدون نیاز به اجازه ولی قهری)، می‌تواند تحت شرایط زیر انجام شود:
- قصد و رضایت دو طرف: اگر مرد و زن ادواری مجنون نیز در دوره‌های افاقه هستند و توانایی تصمیم‌گیری دارند، با قصد و رضایت خود می‌توانند به عقد نکاح بپردازند.
- سن مطلوب: در برخی قوانین، ممکن است برای ازدواج بدون نیاز به اجازه ولی قهری، نیاز به رسیدن به سن معین (مثلاً ۱۵ سال برای مردان و ۱۳ سال برای زنان) وجود داشته باشد.
اهمیت این مقررات ازدواج افراد مجنون در حفاظت از آنها و اطمینان از اینکه ازدواج تحت شرایط صحیح و با رضایت انجام می‌شود، می‌باشد.