وکیل فسخ قرارداد در مشهد
فسخ قرارداد چیست؟
مفهوم خیار فسخ یا خیار فسخ قرارداد به اختیار یکی از طرفین یا هر دو طرف برای فسخ یک قرارداد اشاره دارد، که بدون نیاز به توافق طرفین قانوناً به آنها اعطا شده است. این حق فسخ در برخی از قراردادها به شکل شرط درج می‌شود، که به طرف یک قرارداد اجازه می‌دهد تا طبق شرایط معین و در مواقع خاص، قرارداد را فسخ کند. این حق می‌تواند در قراردادهای مختلفی مانند قراردادهای خرید و فروش، اجاره، پیش‌فروش و غیره وجود داشته باشد. این اختیارات ممکن است بر اساس قوانین محلی یا مفاد قرارداد تعیین شده باشند.
معرفی انواع فسخ قرارداد
فسخ قرارداد می‌تواند به دو صورت انجام شود:
- فسخ قرارداد با توافق طرفین: در این حالت، طرفین قرارداد با رضایت متقابل خود، تصمیم به فسخ قرارداد می‌گیرند. این اتفاق ممکن است به دلیل مواردی مانند تغییر شرایط، عدم اجرای قرارداد به‌صورت صحیح، یا توافق بر شرایط جدید باشد.
- حکم مستقیم قانون برای فسخ یک قرارداد: در این صورت، فسخ قرارداد توسط یک حکم یا مقررهٔ قانونی صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، قانون برای فسخ یک قرارداد تعیین کرده و طرفین نیازی به توافق متقابل ندارند. این امر ممکن است به دلیل تخلف یکی از طرفین، وجود شرایط خاص در قانون، یا بروز وقایع خاصی که قانون برای فسخ قرارداد را تعیین کرده باشد، باشد.
در چه شرایطی یک معامله فسخ می‌شود؟
معاملات ممکن است در شرایط مختلفی فسخ شوند، اما اینجا چند شرط رایج برای فسخ یک قرارداد ذکر شده است که ممکن است در شرایط خاص اعمال شود:
- خیار مجلس: طرفین در مراسم امضای قرارداد، شرط فسخ قرارداد را قایل می‌شوند.
- خیار حیوان: شرط فسخ قرارداد وابسته به وقوع یک حادثه خارج از کنترل طرفین، مانند فسخ قرارداد در صورت مرگ یکی از طرفین.
- خیار شرط: فسخ قرارداد متوقف بر وقوع یک شرط خاص قرار می‌گیرد.
- خیار تأخیر ثمن: فسخ قرارداد در صورت عدم پرداخت به موقع ثمن یا پرداخت زودتر از موعد تعیین شده.
- خیار تدلیس: اگر یکی از طرفین در اطلاعات ارائه شده در معامله تدلیس کند، ممکن است قرارداد فسخ شود.
- خیار تخلف شرط: فسخ قرارداد در صورت نقض یا تخلف از شرایط تعیین شده در قرارداد.
همچنین، قوانین محلی و شرایط خاص می‌توانند شرایط دیگری را برای فسخ قرارداد تعیین کنند.
آثار فسخ قرارداد چیست؟
فسخ یک قرارداد منجر به از بین رفتن تعهدات آینده آن قرارداد می‌شود، اما تعهداتی که قبل از فسخ انجام شده‌اند، باقی خواهند ماند. به عبارت دیگر، با فسخ یک قرارداد، از آن به بعد هیچ تعهد جدیدی برای طرفین تولید نمی‌شود، اما تعهداتی که قبلاً متعهد شده‌اند و هنوز انجام نشده‌اند، اعتبار خود را حفظ می‌کنند.
این امر به طور کلی به معنی این است که فسخ یک قرارداد تأثیری بر تعهدات قبلی طرفین ندارد و آنها ملزم به انجام آن تعهدات خواهند بود. ولی به دلیل فسخ، هیچ تعهد جدیدی اضافه نخواهد شد و طرفین از انجام تعهدات آینده معاف خواهند شد.
فسخ قرارداد چگونه انجام می شود؟
در قانون مدنی ایران، عقد قرارداد به دو دسته لازم و جایز تقسیم می‌شود، که این تقسیم بر اساس اراده طرفین در انعقاد قرارداد است.
- عقد جایز: در این نوع عقد، طرفین اختیار دارند که شرایط و مفاد قرارداد را بر اساس اراده خود تعیین کنند. به عبارت دیگر، در این نوع قرارداد، طرفین می‌توانند بر اساس توافق خود حق فسخ را در قرارداد در نظر بگیرند.
- عقد لازم: در این نوع عقد، شرایط و مفاد قرارداد توسط قوانین یا مقررات حاکمیتی تعیین می‌شود و طرفین اجازه ندارند که به دلخواه خود تغییراتی در قرارداد ایجاد کنند. این نوع قراردادها معمولاً در مواردی مانند قراردادهای عمومی و ضروری مانند قراردادهای بیمه، قراردادهای اجاره و… استفاده می‌شود.
در ماده ۱۸۸ قانون مدنی ایران، تصریح شده است که طرفین می‌توانند حق فسخ را برای خود یا شخص ثالث در نظر بگیرند، ولی باید توجه داشت که این حق فسخ باید با شرایط قانونی و مقررات قراردادی مطابقت داشته باشد تا معتبر باشد. همچنین، در مورد بیع مشروط، اگر مدت معینی برای شرط خیار تعیین نشده باشد، شرط خیار و بیع باطل محسوب می‌شود، به این معنا که انجام شرط خیار و بیع لغو می‌شود.