شرایط طلاق به درخواست زن
شرایط طلاق به درخواست زن به تبصره‌ای اضافه شده به ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی ایران در تاریخ ۱۹ آبان ۱۳۸۱ به شرح زیر می‌باشد:
حالت اول: داشتن وکالت طلاق در این حالت، زن می‌تواند در صورت داشتن وکالت طلاق از طرف مرد، از دادگاه تقاضای طلاق کند. وکالت طلاق ممکن است در سند ازدواج ذکر شده و یا در سند رسمی جداگانه با شرایط توافق شده بین طرفین در دفتر اسناد رسمی به زن اعطا شده باشد.
حالت دوم: پرداخت نکردن نفقه در صورتی که شوهر از دادن نفقه خودداری کند یا علیرغم حکم محکومیت به پرداخت نفقه، امکان اجرای حکم وجود نداشته باشد، زن می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و قاضی حکمی صادر کند که شوهر به طلاق زن ملزم شود.
حالت سوم: اثبات عسر و حرج بر اساس ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، زن باید بتواند عسر و حرج خود را در دادگاه خانواده اثبات کند. عسر و حرج به وضعیتی اشاره دارد که زن را به چنان سختی و مشقتی می‌اندازد که ادامه زندگی زناشویی برایش غیرقابل تحمل باشد و دوام زوجیت موجب عسر و حرج زن شود. این موارد به شرط تثبیت توسط دادگاه، می‌توانند به الزام شوهر به طلاق منجر شوند.
مصادیق عسر و حرج:
- ترک خانه: اگر شوهر به مدت حداقل شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در یک سال بدون عذر موجه زندگی خانوادگی را ترک کند.
- اعتیاد به مواد مخدر یا الکل: اگر شوهر به مواد مخدر یا الکل اعتیاد داشته باشد و این موضوع به طور مشخص به زندگی مشترک زناشویی آسیب برساند.
- محکومیت زندانی: اگر شوهر به حبس پنج سال یا بیشتر محکوم شود.
- سوء رفتار مستمر: ضرب و شتم مستمر یا هر نوع سوء رفتاری که با توجه به وضعیت زن قابل تحمل نباشد.
- ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی: اگر شوهر به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا مسری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری مبتلا باشد که زندگی مشترک را مختل کند و توسط پزشک معالج و پزشکی قانونی اثبات شود.
ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده حکم طلاق را بعد از اظهارنظر داورهای دو طرف صادر می‌کند و ارجاع موضوع به داوری از الزامات قانونی دعوای طلاق به درخواست زن است. در صورت توافق دو طرف پس از طرح دعوای طلاق به درخواست زن، امکان تبدیل خواسته به طلاق توافقی وجود دارد که در این صورت دادگاه موظف به ارجاع موضوع به واحد مشاوره است و پس از دریافت نظر واحد مشاوره، حکم به طلاق توافقی صادر می‌شود.
مراحل اعتراض به حکم طلاق
- تجدیدنظر در دادگاه: اگر حکم طلاق صادر شده باشد، شوهر حق دارد تا طی مهلت مقرر شده در قانون، اعتراض خود را به دادگاه اعلام کرده و درخواست تجدیدنظر خواهد کرد. این مرحله معمولاً در دادگاه اجرای احکام صورت می‌گیرد.
- تجدیدنظرخواهی در دیوان عالی کشور: اگر تجدیدنظر در دادگاه موفقیت آمیز نبوده و شواهد جدیدی ارائه نشده باشد، شوهر می‌تواند به مرحله بعد، یعنی تجدیدنظرخواهی در دیوان عالی کشور، بروند. در این مرحله، دلایل قانونی یا تداوم شواهد جدید می‌تواند باعث تجدیدنظر شود. برخی از دلایل ممکن شامل تداوم اظهارات شواهر در مورد نادرستی حکم یا مغایرت با قوانین موضوعه است.
- اعتراض به رای غیابی: اگر حکم طلاق به صورت غیابی، یعنی شوهر در جلسات حاضر نشده باشد و ابلاغیه به وی نرسیده باشد، شوهر می‌تواند اعتراض به رای غیابی نیز داشته باشد. در این صورت، یک مرحله دیگر به مراحل اعتراض اضافه می‌شود.
- تصویب حکم در دیوان عالی کشور: اگر تمام مراحل تجدیدنظر به نتیجه نرسیده و دیوان عالی کشور حکم را تصویب کند، حکم طلاق نهایی و قابل اجرا می‌شود.
- تقاضای گواهی قطعیت: پس از تصویب حکم توسط دیوان عالی کشور، زن می‌تواند تقاضای صدور گواهی قطعیت را از دادگاه کند. این گواهی به عنوان نهایی‌ترین مرحله مورد تأیید قرار گرفته و حکم طلاق به صورت کامل اجرا می‌شود.
در کل، این مراحل به منظور ایجاد امکان بررسی دقیق و منصفانه تر خروجی حکم طلاق و تضمین حقوق طرفین ایجاد شده‌اند.
مدت اعتبار حکم طلاق
با توجه به ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده، مدت اعتبار حکم طلاق شش ماه از تاریخ تمام شدن مهلت فرجام‌خواهی یا ابلاغ رای فرجام است. این مدت زمانی است که حکم طلاق برای اجرا به دفاتر طلاق ارائه شود. در صورتی که حکم طلاق در طول این مدت جهت اجرا به دفتر طلاق ارائه نشود، اعتبار خود را از دست می‌دهد.
از اهمیت این مدت اعتبار می‌توان به این نکته اشاره کرد که زوجین پس از گذشت این مدت می‌توانند به طور رسمی به وضعیت طلاق خود اطلاع بدهند و مراحل مربوط به اجرای حکم طلاق آغاز شود. این مدت همچنین به دلیل اطمینان از صحت و قطعیت حکم، به جلوگیری از سوءاستفاده و مواردی که ممکن است در این مدت زمانی روی دهد، می‌پردازد.